De Stemming van 15 september
Het CDA zakt steeds verder weg. De score 30 is de laagste van de afgelopen anderhalf
jaar. De score van 49 zetels voor de PvdA is de hoogste.uit deze periode.
De regeringscombinatie heeft nog maar 64 zetels over van de 78.
PvdA+SP+Groen Links staan op 73 zetels.
Peiling politieke voorkeur        
  Verk.      
in zetels Tweede Kamer TK 2003 7/4 8/9 15/9
 CDA 44 38 32 30
PvdA 42 34 48 49
 VVD 28 30 29 28
LPF 8 8 5 6
 Groen Links 8 12 10 10
 SP 9 13 14 14
 D66 6 9 6 6
 ChristenUnie 3 4 4 5
 SGP 2 2 2 2
Totaal 150 150 150 150
       
Electorale potentie van de partijen
De vergelijking van de potentie van de verschillende partijen laat door de tijd heen zien
hoezeer het CDA in potentie is gedaald.
Van de CDA-kiezers uit januari 2003 geeft nog maar 65% het CDA een kans op een stem.
Ook de VVD zakt weg en dat komt ook omdat de CDA-kiezers deze partij steeds minder noemen.
Partijen die kans maken op een stem                                
  Allen kiezer CDA*) kiezer PvdA kiezer VVD
in procenten van: 9/9 20/1 3/3 15/9 9/9 20/1 3/3 15/9 9/9 20/1 3/3 15/9 9/9 20/1 3/3 15/9
 CDA 46% 36% 34% 27% 91% 79% 88% 65% 9% 5% 3% 3% 46% 32% 29% 25%
 PvdA 30% 36% 36% 37% 17% 26% 6% 15% 93% 95% 93% 87% 9% 15% 8% 8%
 VVD 41% 35% 39% 28% 47% 38% 56% 32% 9% 3% 5% 7% 93% 87% 97% 82%
 LPF 15% 16% 16% 14% 11% 7% 18% 15% 1% 1% 1% 3% 19% 13% 26% 19%
 GrLinks 28% 18% 21% 23% 12% 9% 0% 3% 55% 32% 41% 45% 4% 4% 2% 4%
 D66 22% 17% 20% 21% 11% 13% 13% 15% 39% 20% 27% 21% 16% 15% 15% 19%
 SP 20% 23% 22% 25% 11% 14% 4% 8% 42% 32% 38% 43% 4% 6% 4% 6%
 ChristenUnie 7% 5% 5% 6% 11% 7% 8% 11% 1% 1% 0% 1% 0% 1% 1% 1%
 SGP 4% 1% 1% 1% 2% 2% 1% 2% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 1% 1%
*) heeft CDA gestemd bij vorige verkiezingen  
Vertrouwen in politiek en politici
Het vertrouwen in de politiek staat op het laagste meetniveau in 1 jaar.
Bij de CDA- en VVD-kiezers is het niveau inmiddels ook gedaald naar een score
rond de 5.0.
Vertrouwen in de politiek   kiezer kiezer kiezer
  Allen CDA PvdA VVD
21/10 4,8 5,2 4,9 4,9
28/10 4,6 5,1 4,7 4,1
11/11 5,0 5,5 5,1 4,9
25/11 4,8 5,4 5,0 4,4
30/12 4,8 5,5 4,9 4,2
06/1 5,1 5,9 4,8 4,9
20/1 5,5 5,9 5,5 5,7
10/2 5,8 6,4 6,0 5,4
24/2 5,5 6,1 5,8 5,3
7/4 5,0 5,9 5,0 4,5
14/4 4,3 5,0 3,9 4,2
9/6 4,6 5,5 3,7 5,4
1/9 4,3 5,7 3,0 5,0
15/9 4,2 5,3 3,3 4,9
Bij vrijwel alle fractievoorzitters is de score van het vertrouwen het laagste of dicht bij
het laagste wat we tot nu hebben waargenomen.
    kiezer kiezer kiezer
  Allen CDA PvdA VVD
Verhaagen             9/6 4,2 5,2 3,4 4,9
Verhaagen             15/9 4,0 5,4 3,0 4,6
Bos                       21/10 5,7 5,6 7,4 5,6
Bos                       20/1 5,9 5,7 8,0 5,2
Bos                       21/4 4,9 3,6 7,0 3,5
Bos                       15/9 5,0 4,0 7,0 3,9
Van Aartsen          9/6 4,9 5,4 4,5 5,6
Van Aartsen          15/9 4,5 4,9 4,0 5,2
Marijnissen            07/10 6,8 6,6 7,3 6,3
Marijnissen            20/1 5,6 5,4 6,5 4,7
Marijnissen            21/4 5,2 4,1 6,4 4,2
Marijnissen            15/9 5,3 4,5 6,6 4,1
Halsema                21/11 5,1 4,8 5,9 4,7
Halsema                20/1 5,1 5,0 6,0 4,6
Halsema                21/4 4,8 3,9 5,9 3,8
Halsema                15/9 4,8 3,8 6,0 3,8
Herben                  21/10 4,1 4,5 2,9 4,2
Herben                  20/1 4,5 4,7 3,1 4,7
Herben                  21/4 4,0 4,7 2,7 5,0
Herben                  15/9 3,7 4,5 2,7 4,5
Ditrich                   21/4 4,9 4,3 5,4 4,8
Ditrich                   15/9 4,7 4,9 4,6 4,6
Kabinet en Ministers
Het gaat slecht met het vertrouwen in de regering (4.0). Dat is ook te zien aan de lage score, die deze
regeringscombinatie boekt bij een vergelijking tussen de gewenste regeringscombinaties.
Zelfs bij de CDA-kiezers is langzamerhand de voorkeur voor een CDA+PvdA regering gelijk aan die
voor de huidige combinatie.
Gewenste regering Allen Allen Allen Allen CDA PvdA VVD
  27/1 14/4 2/6 15/9 15/9 15/9 15/9
 CDA+PvdA 48% 28% 29% 26% 24% 38% 1%
 CDA+VVD+LPF 20% 28% 16% 15% 18% 0% 33%
 CDA+VVD+D66 25% 17% 27% 18% 25% 1% 41%
 CDA +VVD+CU+SGP     4% 4% 7% 0% 3%
 PvdA+VVD 4% 18% 15% 19% 5% 44% 11%
 geen voorkeur 3% 9% 9% 19% 20% 16% 10%
Vertrouwen   kiezer kiezer kiezer
in de regering Allen CDA PvdA VVD
                                  9/6 4,5 5,9 3,0 5,8
                                  16/6 4,8 6,5 3,1 6,0
                                  18/8 4,5 6,1 2,9 5,4
                                  15/9 4,0 5,6 2,5 5,1
Ook het vertrouwen in de premier en de vicepremiers is op een dieptepunt. Balkenende scoort
zelfs slechts een 4.2. Men scoort alleen nog bij de eigen aanhang een mager zesje.
    kiezer kiezer kiezer
  Allen CDA PvdA VVD
Balkenende            07/10 6,2 7,3 4,8 6,5
Balkenende            20/1 6,3 7,5 5,0 6,7
Balkenende            9/6 4,7 6,4 3,3 5,6
Balkenende            15/9 4,2 6,0 2,7 5,1
Zalm                      07/10 6,6 6,8 6,2 7,5
Zalm                      20/1 5,5 6,1 4,2 7,2
Zalm                      9/6 5,2 6,1 4,0 7,0
Zalm                      15/9 4,5 5,3 3,2 6,2
De Graaf               07/10 5,9 5,8 6,7 5,8
De Graaf               30/12 5,3 4,9 6,1 5,5
De Graaf               9/6 5,0 5,2 4,9 5,4
De Graaf               15/9 4,6 5,1 4,0 5,1
Opmerkelijk is de verschuiving in verwachtingen over ministers sinds het aantreden.
Met name Zalm moet het dan ontgelden. Hij daalt van 36% naar 23% hoge verwachting. Ook
dan zien we een duidelijke daling onder de CDA-kiezers (van 51% naar 23%).
                 
Ministers waarvan men Allen CDA PvdA VVD Allen CDA PvdA VVD
hoge verwachtingen heeft 9/6 9/6 9/6 9/6 15/9 15/9 15/9 15/9
 Zalm 36% 51% 11% 67% 23% 23% 8% 58%
 Balkenende 19% 45% 2% 21% 17% 36% 4% 22%
 Donner 22% 34% 11% 28% 17% 25% 14% 20%
 De Hoop Scheffer 16% 30% 6% 18% 16% 30% 5% 24%
 De Graaf 21% 22% 19% 19% 14% 11% 11% 17%
 van den Hoeven 14% 22% 7% 12% 14% 28% 5% 12%
 De Geus 12% 23% 4% 15% 11% 20% 5% 13%
 Kamp 14% 19% 4% 28% 11% 16% 6% 16%
 Brinkhorst 15% 18% 10% 17% 9% 8% 7% 15%
 Remkes 8% 10% 5% 18% 9% 16% 4% 13%
 Hoogervorst 12% 17% 4% 22% 8% 11% 3% 13%
 Verdonk 4% 2% 4% 5% 7% 8% 3% 11%
 Peijs 6% 10% 3% 6% 6% 13% 2% 7%
 Veerman 6% 10% 2% 5% 4% 9% 0% 4%
 Van Aardenne 6% 11% 4% 5% 4% 7% 1% 8%
 Dekker 3% 5% 3% 4% 2% 2% 1% 5%
 Allemaal 4% 8% 1% 5% 3% 8% 0% 2%
 Geen van deze 25% 14% 39% 11% 39% 24% 57% 21%
 weet niet/geen antwoord 10% 6% 15% 7% 8% 10% 7% 5%
Totaal 253% 358% 154% 314% 221% 305% 144% 281%
Ministers waarvan men Allen CDA PvdA VVD Allen CDA PvdA VVD
lage verwachtingen heeft 9/6 9/6 9/6 9/6 15/9 15/9 15/9 15/9
 Balkenende 29% 5% 51% 22% 28% 10% 39% 26%
 De Hoop Scheffer 17% 4% 26% 18% 16% 7% 21% 17%
 Zalm 12% 3% 22% 2% 16% 15% 15% 7%
 Remkes 14% 6% 18% 8% 15% 9% 15% 17%
 Brinkhorst 15% 13% 10% 16% 13% 16% 8% 19%
 De Graaf 14% 19% 9% 14% 12% 18% 8% 15%
 De Geus 6% 4% 8% 4% 10% 7% 9% 11%
 Veerman 10% 3% 14% 12% 9% 5% 8% 13%
 Kamp 7% 2% 11% 0% 9% 3% 12% 9%
 Hoogervorst 6% 2% 9% 3% 8% 5% 10% 8%
 Peijs 8% 5% 6% 13% 8% 7% 9% 7%
 Verdonk 6% 3% 4% 7% 7% 3% 11% 4%
 Donner 9% 3% 9% 10% 7% 6% 7% 6%
 Van Aardenne 7% 4% 6% 7% 6% 2% 7% 8%
 van den Hoeven 9% 3% 11% 7% 6% 2% 8% 8%
 Dekker 6% 4% 4% 8% 6% 6% 6% 4%
 Allemaal 20% 16% 26% 10% 31% 21% 47% 15%
 Geen van deze 8% 15% 1% 14% 6% 15% 1% 9%
 weet niet/geen antwoord 20% 28% 13% 22% 13% 19% 6% 18%
Totaal 220% 140% 258% 196% 226% 173% 245% 220%
De verschuivingen in de mate waarin men het eens is met de voorstellen van de regering op hoofdvragen
is niet al te veel verschoven. "Herkeuring WAO" vindt steeds meer steun. "Minder ambtenaren" steeds minder.
Voorstellen van kabinet Allen Allen kiezer kiezer kiezer
waarmee men instemt 2/6 15/9 CDA PvdA VVD
 meer geld voor onderwijs 78% 77% 72% 84% 75%
 herkeuring WAO 49% 60% 76% 42% 76%
 minder ambtenaren 60% 51% 51% 42% 67%
 rechtstreeks kiezen van burgermeester 48% 41% 27% 50% 40%
 ontkoppeling van uitkeringen en lonen 26% 25% 25% 9% 49%
 200 euro eigen bjjdrage ziektekosten 16% 16% 25% 4% 21%
 minder medicijnen in ziekenfondspakket 12% 14% 22% 4% 18%
 alle voorstellen 3% 2% 3% 0% 7%
 geen enkel voorstel 3% 3% 3% 3% 1%
 Weet niet/geen antwoord 1% 0% 0% 0% 1%
Totaal 296% 288% 305% 238% 352%
Men wordt pessimistischer over de overlevingskans van het kabinet.
50% denkt dat ze de rit niet volmaken en 42% wel. Er zijn duidelijke verschillen naar aanhangers van
de regeringspartijen en opppsitiepartijen.
Verwachte levensduur Allen Allen kiezer kiezer kiezer
huidig kabinet 2/6 15/9 CDA PvdA VVD
 Ze maken de vier jaar vol 47% 42% 62% 21% 55%
 Ze valen in 2006 4% 2% 1% 3% 1%
 Ze vallen in 2005 13% 10% 8% 10% 9%
 Ze vallen in de 2e helft 2004 15% 19% 12% 28% 11%
 Ze vallen in de1e helft 2004 15% 14% 7% 22% 14%
 Ze vallen nog dit jaar 6% 5% 2% 8% 2%
 Weet niet/geen antwoord 6% 8% 9% 8% 8%
De cruciale issues
Ten aanzien van de belangrijkste poblemen in de samenleving is gevraagd naar de mogelijke
oplossingswijze. Daarbij werd geld vergeleken met betere aanpak. Inmiddels is men van rechts tot links (met
uitzondering van Groen links) ervan overtuigd dat geld niet de ultieme oplossing is.
Men denkt dat het vooral om het verbeteren van de efficientie en organisatie gaat, ondanks het feit dat men er
wel extra geld voor zou willen geven (althans voor de medische zorg, onderwijs, ouderenzorg en veiligheid).
Moet worden verbeterd door Allen CDA PvdA VVD LPF SP GrLinks D66
efficienter/betere organisatie 8/9 8/9 8/9 8/9 8/9 8/9 8/9 8/9
zorg voor ouderen 77% 75% 81% 73% 82% 86% 66% 65%
veilgheid 74% 71% 80% 70% 80% 72% 65% 76%
onderwijs 68% 74% 58% 85% 81% 60% 34% 39%
medische zorg 68% 71% 63% 81% 75% 60% 36% 73%
systeem soc.uitkeringen 66% 68% 61% 80% 87% 42% 50% 70%
Is bereid meer belastingen Allen CDA PvdA VVD LPF SP GrLinks D66
te betalen voor 8/9 8/9 8/9 8/9 8/9 8/9 8/9 8/9
 de kwaliteit van de medische zorg 51% 51% 52% 39% 33% 56% 66% 46%
 de kwaliteit van de ouderen zorg 50% 49% 55% 39% 32% 52% 56% 54%
 verbetering van het onderwijs 46% 43% 48% 33% 30% 49% 88% 81%
 verhoging van de veiligheid 38% 53% 24% 43% 42% 28% 22% 24%
 verbeteringen van de soc.uitk. 17% 11% 24% 4% 7% 49% 43% 12%
 voor geen van deze 16% 13% 14% 26% 39% 16% 3% 6%
 weet niet/geen mening 2% 4% 0% 1% 0% 2% 0% 3%
Totaal 220% 224% 216% 186% 183% 254% 278% 225%
kan bezuinigd worden op Allen CDA PvdA VVD LPF SP GrLinks D66
  8/9 8/9 8/9 8/9 8/9 8/9 8/9 8/9
 sociale uitkeringen 37% 43% 20% 62% 50% 12% 10% 47%
 kwaliteit van de medische zorg 9% 11% 8% 9% 7% 2% 12% 6%
 onderwijs 9% 11% 7% 8% 8% 5% 8% 10%
 veiligheid 9% 6% 9% 9% 6% 10% 14% 21%
 kwaliteit van de ouderen zorg 4% 2% 4% 7% 4% 4% 10% 1%
 op geen van deze 48% 41% 64% 30% 43% 77% 65% 37%
 weet niet/geen antwoord 3% 3% 4% 1% 1% 1% 0% 4%
Total 118% 117% 115% 126% 119% 112% 119% 127%