De Stemming van 20 januari
Het is zeer opmerkelijk hoe in de afgelopen week onder het electoraat de scheiding tussen
links en rechts in Nederland is verhard!
Dit is duidelijk het effect van de campagne waarbij het steeds meer lijkt op aan te komen
wie de premier wordt van dit land; Balkenende of Cohen.
Alle indicatoren geven aan dat woensdag deze stijd de uitslag zal overheersen.
Hierbij de situatie twee dagen voor de verkiezingen
Peiling politieke voorkeur
	Verk.
in zetels Tweede Kamer	TK 2002	06/01	13/01	20/01
CDA	43	46	38	42
LPF	26	5	7	7
VVD	24	24	32	27
PvdA	23	35	41	44
Groen Links	10	8	7	6
SP	9	20	14	13
D66	7	5	4	4
ChristenUnie	4	4	4	4
SGP	2	2	2	2
LN	2	1	1	1
Totaal	150	150	150	150
Verloop van politieke voorkeur
	Verk.
in zetels Tweede Kamer	TK 2002	2/9	30/9	21/10	11/11	30/12	06/01	07/01	08/01	09/01	10/01	13/01	20/01
CDA	43	47	43	52	44	45	46	44	42	40	39	38	42
LPF	26	12	11	3	6	7	5	5	6	7	7	7	7
VVD	24	26	27	27	31	27	24	26	27	30	31	32	27
PvdA	23	27	25	28	25	28	35	36	36	38	41	41	44
GrLinks	10	12	14	13	10	9	8	9	10	8	7	7	6
SP	9	12	15	15	22	21	20	18	17	15	14	14	13
D66	7	6	7	5	6	6	5	5	5	5	4	4	4
ChristenUnie	4	5	5	4	3	4	4	4	4	4	4	4	4
SGP	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
LN	2	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
Totaal	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150
Electorale potentie van de partijen
De stijging van de PvdA in de afgelopen maanden en de daling van het CDA zijn
de meest opmerkelijke trends in de onderstaande tabel.
De verharding tussen links en rechts is goed te zien in de verschuiving van de afgelopen week.
Onder CDA, LPF en VVD kiezers is de potentie van de PvdA duidelijk afgenomen.
Maar de potentie van het CDA is slechts beperkt gestegen.
Partijen die kans maken op een stem
	Allen				kiezer CDA				kiezer LPF				kiezer VVD				kiezer PvdA
in procenten van:	9/9	23/12	13/1	20/1	9/9	23/12	13/1	20/1	9/9	23/12	13/1	20/1	9/9	23/12	13/1	20/1	9/9	23/12	13/1	20/1
CDA	46%	43%	36%	36%	91%	85%	76%	79%	36%	36%	29%	30%	46%	44%	37%	32%	9%	8%	5%	5%
LPF	15%	11%	14%	16%	11%	4%	7%	7%	80%	51%	55%	64%	19%	6%	12%	13%	1%	0%	0%	1%
VVD	41%	34%	36%	35%	47%	29%	37%	38%	52%	45%	47%	52%	93%	85%	84%	87%	9%	7%	6%	3%
PvdA	30%	32%	40%	36%	17%	24%	33%	26%	6%	12%	17%	15%	9%	15%	20%	15%	93%	94%	96%	95%
GrLinks	28%	21%	21%	18%	12%	11%	11%	9%	3%	2%	3%	4%	4%	4%	7%	4%	55%	42%	36%	32%
D66	22%	17%	18%	17%	11%	8%	9%	13%	5%	7%	10%	7%	16%	15%	16%	15%	39%	23%	19%	20%
SP	20%	33%	27%	23%	11%	25%	18%	14%	11%	24%	18%	12%	4%	10%	5%	6%	42%	43%	41%	32%
ChristenUnie	7%	6%	4%	5%	11%	10%	7%	7%	1%	2%	2%	1%	0%	1%	1%	1%	1%	1%	0%	1%
SGP	4%	2%	1%	1%	2%	2%	1%	2%	0%	0%	1%	1%	0%	1%	0%	0%	0%	1%	0%	0%
LN	5%	4%	5%	4%	3%	2%	2%	3%	12%	10%	12%	7%	4%	2%	4%	3%	4%	0%	0%	2%
*) kiezer CDA betekent CDA gestemd in mei 2002
Gewenste regeringscombinatie
De voorkeuren voor CDA+VVD en CDA+PvdA nemen allebei toe in de afgelopen week!
Het verschil is nog steeds 9% in het voordeel van de combinatie CDA+VVD.
Bij de combinatie tussen drie partijen staat CDA+VVD+LPF bovenaan.
Regeringsvoorkeuren
	Allen	Allen	Allen	kiezer CDA			kiezer LPF			kiezer VVD			kiezer PvdA
	18/11	13/01	20/01	18/11	13/01	20/01	18/11	13/01	20/01	18/11	13/01	20/01	18/11	13/01	20/01
Als CDA+VVD en CDA+PvdA meerderheid halen:
CDA+VVD	47%	42%	44%	61%	56%	58%	61%	56%	63%	81%	76%	81%	4%	2%	3%
CDA+PvdA	24%	33%	35%	17%	27%	30%	6%	11%	12%	6%	11%	9%	63%	73%	78%
combinatie van 3 partijen	27%	23%	19%	19%	13%	10%	28%	31%	24%	12%	11%	8%	32%	25%	18%
Als geen combinatie van 2 partijen de meerderheid haalt
CDA+VVD+LPF	18%	19%	22%	13%	18%	17%	59%	53%	67%	21%	28%	28%	0%	1%	1%
CDA+VVD+D66	16%	16%	17%	21%	22%	24%	11%	11%	9%	37%	37%	43%	3%	1%	2%
CDA+VVD+ChristenUnie	9%	8%	8%	21%	16%	16%	2%	1%	2%	8%	7%	7%	1%	0%	0%
CDA+PvdA+D66	5%	8%	10%	4%	5%	12%	1%	2%	2%	3%	6%	4%	10%	17%	18%
CDA+PvdA+Groen Links	11%	14%	13%	10%	10%	9%	2%	1%	3%	1%	3%	2%	25%	35%	37%
CDA+PvdA+SP	19%	18%	18%	12%	14%	12%	7%	12%	9%	6%	4%	3%	42%	33%	32%
VVD+PvdA+D66	4%	4%	3%	0%	2%	1%	2%	2%	1%	6%	6%	6%	7%	8%	4%
andere combinatie	18%	10%	7%	19%	10%	6%	9%	12%	6%	14%	8%	5%	13%	5%	6%
De onderstaande tabel is het meest opmerkelijk. De positieve en negatieve gevoelens over een CDA+VVD regering
en een CDA+PvdA regering zijn zeer verscherpt.
De 'zeer negatieve" en "zeer positieve" reacties namen in de afgelopen weken fors toe. Dat is trouwens sterker het
geval bij een CDA+VVD combinatie.
LPF kiezers zijn voor 51% erg positief over een CDA+VVD kabinet en voor 50% erg negatief over een CDA+PvdA kabinet.
Bij VVD kiezers zijn deze percentages respectievelijk 64% en 38%.
Reacties op CDA+VVD en CDA+PvdA
	Allen	Allen	kiezer CDA		kiezer LPF		kiezer VVD		kiezer PvdA
	30/12	20/01	30/12	20/01	30/12	20/01	30/12	20/01	30/12	20/01
Reactie op een CDA+VVD regering na verkiezingen
erg positief	19%	30%	30%	39%	18%	41%	42%	64%	0%	1%
vrij positief	32%	23%	46%	33%	44%	32%	43%	23%	10%	4%
vrij negatief	24%	19%	15%	18%	15%	11%	10%	7%	40%	33%
zeer negatief	19%	25%	3%	7%	14%	12%	2%	4%	49%	61%
Reactie op een CDA+PvdA regering na verkiezingen
erg positief	8%	11%	10%	11%	2%	3%	1%	3%	25%	32%
vrij positief	45%	39%	47%	39%	17%	16%	22%	14%	67%	63%
vrij negatief	29%	26%	33%	32%	37%	28%	44%	42%	6%	4%
zeer negatief	14%	20%	7%	14%	38%	50%	25%	38%	1%	0%
Vertrouwen in politiek en politici
Het is zeer opmerkelijk dat het vertrouwen In de kabinet sterk gestegen is tijdens de campagne.
Dat komt blijkbaar dat aanhangers van de partijen zich nu meer vinden in hun "leiders" dan buiten de
campagneperiode.
Vertrouwen in de politiek
		kiezer	kiezer	kiezer	kiezer
	Allen	CDA	LPF	VVD	PvdA
21/10	4.8	5.2	4.3	4.9	4.9
28/10	4.6	5.1	4.7	4.7	4.1
02/12	5.0	5.4	4.7	5.0	4.9
09/12	4.8	5.3	4.5	5.0	4.6
30/12	4.8	5.5	4.7	4.9	4.2
06/01	5.1	5.9	4.8	4.8	4.9
13/01	5.2	5.5	4.7	5.4	5.3
20/01	5.5	5.9	5.1	5.5	5.7
Met name bij Bos is te zien welke gevolgen de links/rechts scheiding heeft.
Bij aanhangers van CDA, VVD en LPF zien we een gemiddelde daling van 0.4 in de periode
van een week. Aan de linkerkant blijft het vertrouwen in hem zeer hoog.
Opmerkelijk is hierbij dat de score van Job Cohen vrijwel identiek is aan die van Bos.
Bij Balkenende en Zalm zien we het tegengestelde effect. Die stijgen bij CDA, VVD en LPF-kiezers.
Herben doet het steeds beter bij zijn eigen aanhang.
		kiezer	kiezer	kiezer	kiezer
	Allen	CDA	LPF	VVD	PvdA
Balkenende            07/10	6.2	7.3	6.6	6.5	4.8
Balkenende            21/10	6.0	7.6	6.2	6.3	4.8
Balkenende            30/12	6.3	7.6	6.3	6.6	5.0
Balkenende            13/01	6.1	7.2	6.2	6.5	4.8
Balkenende            20/01	6.3	7.5	6.4	6.7	5.0
Zalm                      07/10	6.6	6.8	6.3	7.5	6.2
Zalm                      21/10	5.6	6.2	4.6	7.1	5.2
Zalm                      30/12	5.4	6.0	5.0	7.0	4.2
Zalm                      13/01	5.3	5.7	5.3	6.8	4.2
Zalm                      20/01	5.5	6.1	5.9	7.2	4.2
Bos                       21/10	5.7	5.6	4.5	5.6	7.4
Bos                       30/12	5.7	5.4	4.3	5.5	7.4
Bos                       13/01	6.2	5.9	5.0	5.7	8.0
Bos                       20/01	5.9	5.7	4.6	5.2	8.0
Cohen                  20/01	5.9	5.5	4.5	5.2	7.9
Herben                  21/10	4.1	4.5	5.4	4.2	2.9
Herben                  30/12	4.1	4.3	5.6	4.4	3.0
Herben                  20/01	4.5	4.7	6.4	4.7	3.1
Rosenmoller           07/10	6.2	6.2	4.4	5.9	7.4
Halsema                25/11	5.1	4.8	3.7	4.7	5.9
Halsema                30/12	5.4	5.1	3.8	5.1	6.3
Halsema                20/01	5.1	5.0	3.8	4.6	6.0
Marijnissen            07/10	6.8	6.6	6.0	6.3	7.3
Marijnissen            21/10	6.3	6.2	5.2	5.7	7.5
Marijnissen            30/12	6.1	5.8	4.9	5.6	6.8
Marijnissen            13/01	5.6	5.3	4.4	4.7	6.6
Marijnissen            20/01	5.6	5.4	4.3	4.7	6.5
De Graaf               07/10	5.9	5.8	4.7	5.8	6.7
De Graaf               21/10	5.3	5.2	3.9	5.2	6.3
De Graaf               30/12	5.3	4.9	4.1	5.5	6.1
De Graaf               20/01	5.4	5.2	4.4	5.4	6.0
Gewenste Minister-President
Als de kiezers mogen kiezen tussen Balkenende en Cohen dan zien we ook de verharding toetreden.
Zaterdag, voor de bekendmaking van Cohen als premierskandidaat werd er door de kiezers minder
conform de partijvoorkeur gekozen dan maandag.
Bij CDA, LPF en VVD kiezers neemt Balkenende in voorkeur toe.
Bij PvdA en Groen Links neemt de voorkeur voor Cohen toe.
		kiezer	kiezer	kiezer	kiezer	kiezer	kiezer	kiezer
18/01	Allen	CDA	LPF	VVD	PvdA	GrLinks	SP	D66
Balkenende	51%	78%	70%	75%	11%	6%	15%	12%
Cohen	49%	22%	30%	25%	89%	94%	85%	88%
		kiezer	kiezer	kiezer	kiezer	kiezer	kiezer	kiezer
20/01	Allen	CDA	LPF	VVD	PvdA	GrLinks	SP	D66
Balkenende	55%	82%	75%	75%	5%	7%	16%	14%
Cohen	45%	18%	25%	25%	95%	93%	84%	87%